(ภาษาไทย)
Proof-of-Liquidity (PoL) คืออะไร?
PoL นั้นเป็นโมเดลเศรษฐกิจของ Berachain มุ่งแก้ไขปัญหาสำคัญที่เครือข่ายแบบกระจายอำนาจ (Decentralized Network) 3 ด้านหลัก ดังนี้:
- สร้างสภาพคล่องอย่างเป็นระบบ: PoL พยายามกระตุ้นให้เกิดสภาพคล่องภายในระบบนิเวศ Berachain
2. แก้ไขปัญหาการรวมศูนย์ของ Staking: ปัญหาใหญ่ของระบบ Proof-of-Stake คืออำนาจการตัดสินใจอาจตกอยู่ในมือของกลุ่มที่มีกำลัง Stake สูงมาก (Centralization) PoL พยายามป้องกันปัญหานี้ด้วยการกระจายอำนาจผ่าน:
- การใช้สภาพคล่องเป็นตัวกำหนดอำนาจแทนพลังคำนวณ
- ป้องกันการ Manipulation ของ Block Space
- หลีกเลี่ยงการผูกขาด
แต่คนมีทุนมากก็มีอำนาจมากอยู่ดี
3. สร้างแนวร่วมระหว่างโปรโตคอลและผู้ตรวจสอบ (Validators): PoL เชื่อมโยงผู้ตรวจสอบ (Validators) เข้ากับโปรโตคอล Berachain อย่างแน่นแฟ้น เพื่อให้:
- ผู้ตรวจสอบมีส่วนร่วมในการพัฒนาเครือข่าย
- ผู้ตรวจสอบได้รับแรงจูงใจอย่างเหมาะสม ผ่านระบบเช่น พูลผู้ให้บริการสภาพคล่อง (LP Pools) โปรแกรมกระตุ้น (Bribes) และเหรียญกำกับการตัดสินใจ (Governance Token)
Proof of Stake กับ Proof of Liquidity ต่างกันอย่างไร?
Proof of Stake Proof of Stake (PoS) เป็นกลไกตรวจสอบในโมเดลนี้, ผู้ถือโทเคนทุกคนมีโอกาสถูกเลือกเพื่อตรวจสอบธุรกรรมและสร้างบล็อกใหม่ โดยขึ้นอยู่กับปริมาณคริปโตที่พวกเขาถือและพร้อม ‘stake’ เป็นหลักทรัพย์.
- PoS: เน้นความสมดุลระหว่างความปลอดภัย ความรวดเร็ว และการกระจายอำนาจ ผู้ถือครองเหรียญมีสิทธิ์เป็น Validators ตามจำนวนเหรียญที่ Stake
- PoL: เน้นการสร้างสภาพคล่อง (Liquidity) ในระบบนิเวศ ผู้ให้บริการสภาพคล่องมีบทบาทสำคัญในการกำหนดทิศทางของเครือข่าย
วิธีการทำงาน:
- PoS: เลือก Validators จากจำนวนเหรียญ Stake ที่สูง (Delegated Proof of Stake: DPoS) ผู้ใช้โหวตเลือก Validators
- PoL: อำนาจการตัดสินใจขึ้นอยู่กับสภาพคล่องที่ผู้ใช้จัดสรร (LP pools, Bribes) และระยะเวลา
ข้อดีและข้อเสีย:
PoS:
- ข้อดี: ประหยัดพลังงาน, รวดเร็วกว่า PoW, กระจายอำนาจได้ระดับหนึ่ง
- ข้อเสีย: สภาพคล่องลดลงเมื่อ Stake มากขึ้น, Stake อาจรวมศูนย์, โปรโตคอลมีอิทธิพลต่อความปลอดภัยน้อย, Validators ได้ผลตอบแทนน้อย
PoL:
- ข้อดี: ส่งเสริมสภาพคล่อง, ป้องกัน Stake centralization, เชื่อมโยง Validators กับโปรโตคอล, Validators ได้ผลตอบแทนดีขึ้น
- ข้อเสีย: ยังเป็นแนวคิดใหม่, ความซับซ้อนอาจสูง, ต้องพิสูจน์ประสิทธิภาพในระยะยาว
Proof of Liquidity Proof of Liquidity (PoL) สร้างขึ้นบนพื้นฐานของ Proof of Stake เพื่อที่จะแก้ไขข้อเสียเหล่านี้
1. สร้างสภาพคล่อง รับรางวัล:
ผู้ใช้ที่เพิ่มสภาพคล่องให้ BEX Liquidity Pools จะได้รับรางวัลเป็น BGT ซึ่งเป็นเหรียญ Governance Token ใช้สำหรับโหวตเลือก Validator ในระบบ Proof of Liquidity
2. โหวตผ่าน Delegator:
ผู้ใช้สามารถนำ BGT ที่ได้รับไปโหวตเลือก Validator คนใดคนหนึ่ง (หรือหลายคน) เพื่อสนับสนุนและร่วมกำหนดทิศทางของเครือข่าย
3. ผู้ตรวจรับ (Validator) ตรวจสอบบล็อก:
Validator ที่ได้รับเลือกจะมีอำนาจในการตรวจสอบและสร้างบล็อกบนเครือข่าย โดยอำนาจจะมากน้อยขึ้นอยู่กับจำนวน BGT ที่ได้รับโหวต Delegate มา ทั้ง Validator และ Delegator จะได้รับรางวัลจากเครือข่าย
4. Validator กำหนดดอัตราเงินเฟ้อเหรียญ:
Validator มีสิทธิ์โหวตกำหนดอัตราเงินเฟ้อของ BGT ที่จะปล่อยเข้าสู่ Liquidity Pool ต่างๆ
5. Validator แบ่งผลประโยชน์ (Bribes):
Validator สามารถสร้างโปรแกรมกระตุ้น (Bribes) เพื่อดึงดูดผู้ใช้ให้มา Delegate BGT ให้ตัวเอง โดยนำส่วนแบ่งกำไรมาแบ่งปันให้กับ Delegator
เพิ่มความปลอดภัยผ่านการเพิ่มสภาพคล่อง
ดังที่กล่าวไปข้างต้น Proof of Liquidity (PoL) แก้ไขปัญหาข้อแรกของ Proof of Stake (PoS) ด้วยกลไกสองข้อ:
- แยกโทเค็น Delegator (BGT) ออกจากโทเค็น Gas ของเครือข่าย (BERA)
- วิธีเดียวในการรับ BGT ใหม่คือการเพิ่มสภาพคล่องให้กับ BEX
กล่าวคือ โทเค็นที่ใช้สำหรับ Stake ไม่ใช่โทเค็นเดียวกันกับโทเค็นที่ใช้สำหรับการทำงาน on-chain อีกต่อไป นอกจากนี้ ยังเป็นการส่งเสริมสภาพคล่องเพิ่มเติม เนื่องจากเป็นวิธีเดียวที่จะได้รับโทเค็น governance ใหม่
ผลลัพธ์:
- ความปลอดภัย: แยก BGT ออกจากการใช้งานทั่วไป ช่วยลดการขายทิ้งในระยะสั้น ทำให้ราคา BGT มีเสถียรภาพมากขึ้น ส่งผลให้ระบบปลอดภัยขึ้น
- สภาพคล่อง: การบังคับให้ผู้ที่ต้องการสิทธิ์ในการกำกับ (Governance) ผ่าน BGT ต้องเพิ่มสภาพคล่อง ช่วยเพิ่มสภาพคล่องในระบบโดยรวม
กระจายอำนาจเงินเฟ้อ: บอกลา Stake Centralization
- แทนที่จะแจกเหรียญ BGT ใหม่ให้กับ Staker โดยตรง PoL จะแจกให้กับผู้ให้บริการสภาพคล่อง (Liquidity Providers) ซึ่งเป็นกลุ่มผู้ใช้งานทั่วไปที่สร้างประโยชน์ให้กับเครือข่าย
- วิธีนี้ทำให้เงินเฟ้อของเหรียญ BGT กระจายไปยังกลุ่มคนหลากหลาย ไม่ใช่แค่กลุ่มคนที่ Stake ไว้จำนวนมาก ส่งผลให้การตัดสินใจและอำนาจภายในเครือข่ายกระจายตัวมากขึ้น
PoL ออกแบบกลไกแจกเหรียญ BGT เพื่อกระตุ้นการเพิ่มสภาพคล่องและแก้ไขปัญหา Stake Centralization พร้อมกัน ส่งผลให้ระบบนิเวศ Berachain มีทั้งสภาพคล่องสูงและกระจายอำนาจ
เชื่อมโยงโปรโตคอลกับ Validator: เสริมพลังร่วมกัน
PoL สร้างแรงจูงใจให้โปรโตคอลและ Validator ทำงานร่วมกัน ดังนี้:
- Validator กระตุ้นสภาพคล่องใน Pool ของโปรโตคอล: Validator สามารถใช้ BGT ของตัวเองกระตุ้นการเพิ่มสภาพคล่องใน LP Pool ของโปรโตคอลที่ต้องการ ส่งผลดีต่อทั้งโปรโตคอลและระบบนิเวศ
- โปรโตคอลช่วย Validator เพิ่ม BGT: โปรโตคอลสามารถสร้างโปรแกรมกระตุ้น (Bribes) แจก BGT ให้กับ Delegator ของ Validator ที่สนับสนุนโปรโตคอล ช่วยให้ Validator ได้รับเลือกมากขึ้น
